Czym jest indeks glikemiczny (IG)?

Indeks glikemiczny informuje o zawartosci czystego cukru/skrobi w danym produkcie weglowodanowym, co pozwala przewidziec jego wplyw na glikemie (poziom cukru we krwi) po posilku.

Czym jest glikemia?

Pod pojeciem glikemii rozumiemy poziom glukozy we krwi. U zdrowej osoby na czczo wynosi on okolo 1g/l.

W procesie trawienia produkty weglowodanowe sa przeksztalcane w glukoze, która przedostaje sie do krwi. Jej poziom ma istotne znaczenie dla procesów chudniecia lub przybierana na wadze. Pojawienie sie podwyzszonego poziomu glukozy powoduje wydzielenie przez trzustke enzymu insuliny. Jej ilosc ma wplyw na to, czy uda nam sie stracic zbedne kilogramy, czy nie.

Pomiar indeksu glikemicznego

Przez lata uwazano, ze równe porcje róznych produktów weglowodanowych w identyczny sposób podwyzszaja poziom glukozy we krwi. W polowie lat 70. P.A. Crapo, naukowiec z kalifornijskiego uniwersytetu Stanforda, odkryl, ze weglowodany o takiej samej zawartosci cukru/skrobi nie musza miec identycznego wplywu na glikemie.

Tym, co nalezy brac pod uwage, jest zdolnosc weglowodanów do podnoszenia poziomu glukozy we krwi. Na podstawie tych badan w 1981 roku Jenkins ostatecznie sformowal pojecie indeksu glikemicznego (IG).

Jenkins nie skoncentrowal sie wylacznie na zdolnosci poszczególnych weglowodanów do podnoszenia poziomu glukozy we krwi, ale postanowil opracowac metode oceny IG, poslugujac sie wykresami obrazujacymi hiperglikemie i wyliczajac pole trójkata znajdujacego sie pod krzywa, obrazujaca zmiany poziomu cukru we krwi po spozyciu danego pokarmu weglowodanowego.

TLUMACZENIE WYKRESÓW

1) Wysoki indeks glikemiczny; Glikemia (g/l); Czas (minuty)

2) Niski indeks glikemiczny; Glikemia (g/l); Czas (minuty)

Aby stworzyc skale IG Jenkins nadal glukozie indeks 100 (bedacy odpowiednikiem zera stopni Celsjusza przy pomiarach temperatury). Wartosc ta odpowiada tez sytuacji, gdy nasz organizm calkowicie przyswaja spozyty cukier.

Wartosc indeksu glikemicznego oblicza sie, dzielac powierzchnie trójkata badanego pokarmu weglowodanowego, spozytego w okreslonej ilosci przez powierzchnie trójkata glukozy. Otrzymany wynik mnozy sie nastepnie przez 100.

powierzchnia trojkata badanego wegla powierzchnia trojkata glukozy

x 100

Indeks glikemiczny informuje, w jaki sposób dany pokarm wplywa na poziom cukru we krwi, czyli pomaga ustalic jego potencjal do uwalniania do krwiobiegu konkretnej ilosci glukozy. Mozna powiedziec, ze IG mierzy wartosc absorpcji jelitowej danego weglowodanu.
 

Wiecej informacji na temat fizjologii wchlaniania jelitowego

Jesli IG jest wysoki (na przyklad w przypadku ziemniaków), wchloniete podczas trawienia weglowodany spowoduja gwaltowne podniesienie sie poziomu cukru we krwi.

Produkty o niskim IG (soczewica) nie wywoluja praktycznie zadnej lub bardzo niewielka glikemie.

W odniesieniu do standardowej wartosci wynoszacej dla glukozy 100, indeks glikemiczny frytek wynosi 95, a soczewicy 25.

Wartosc indeksu glikemicznego nie jest niezmienna, ale zalezna od wielu róznych czynników. W przypadku produktów z nasion, IG zalezy do gatunku rosliny, z której je pozyskano oraz postaci, w jakiej sa spozywane. Indeks glikemiczny owoców zalezy od ich stopnia dojrzalosci, formy obróbki i ilosci zawartej wody.

Wiecej informacji na temat czynnikow modyfikujacych IG

Dlaczego IG jest tak wazny?

Jak wspomniano wczesniej, indeks glikemiczny informuje o zdolnosci danego pokarmu weglowodanowego do podnoszenia poziomu cukru we krwi. Innymi slowy pokazuje nam, jak produkt wplynie na wydzielanie insuliny przez organizm. Im wiecej tego hormonu jest wytwarzane, tym wieksze prawdopodobienstwo przybrania na wadze.

Najpowazniejsze bledy popelniane przez wspólczesnych zywieniowców

Mimo ostrzezen specjalistów, takich jak profesor Gerard Slama, zywieniowcy nadal klasyfikuja weglowodany w zaleznosci od tempa ich wchlaniania. Fachowców tych mozna podzielic na dwie grupy:

• Tradycjonalisci, którzy nie chca zaakceptowac najnowszych wyników badan, ignorujac badz zaprzeczajac istotnej roli indeksu glikemicznego. Dziela oni weglowodany na szybko i wolno przyswajalne. Do tej grupy nalezy wielu dietetyków zwiazanych ze sportem, a takze uznanych autorytetów, piszacych artykuly do prasy popularnej.
• Osoby, które ze wzgledu na ich ignorancje lub niekompetencje, mozna okreslic mianem hipokrytów. Uznaja oni koncepcje indeksu glikemicznego, ale nie w pelni ja rozumieja lub tez swiadomie lacza ja z teoria cukrów szybko i wolno przyswajalnych.

Wedlug nich IG mierzy tempo absorpcji weglowodanu. Oznacza to, ze caly cukier zawarty w danym produkcie zostanie ostatecznie przetworzony w glukoze. Dlatego pokarmy o niskim indeksie glikemicznym sa ich zdaniem trawione wolniej, co powoduje nizsza i trwajaca dluzej glikemie. Poslugujac sie tym punktem widzenia, jedynym celem ustalenia indeksu glikemicznego jest pomiar czasu wchlaniania jelitowego glukozy.

To podejscie jest calkowicie bledne, poniewaz nie bierze pod uwage rzeczywistych mechanizmów dzialania naszego organizmu. Wszystkie badania przeprowadzone przez Jenkinsa wykazaly, ze po spozyciu produktu o niskim indeksie glikemicznym, poziom wchlaniania glukozy byl znacznie nizszy.

Niestety, przypadki blednej interpretacji pojecia indeksu glikemicznego sa rozpowszechnione w swiecie naukowym. W swojej ksiazce („La diètètique du cerveau”), profesor Jean Marie Bourre, czlonek Francuskiej Akademii Nauk, blednie napisal, ze indeks glikemiczny mierzy szybkosc wchlaniania cukru.

Mozemy tylko zalowac, ze tak wiele autorytetów medycznych popelnia karygodne bledy w poslugiwaniu sie koncepcja indeksu glikemicznego, ignorujac jego przydatnosc w regulowaniu wydzielania insuliny, bedacej waznym czynnikiem kontrolowania masy ciala.

Wiecej informacji na temat Tabeli Indeksow Glikemicznych